پرسش:برخی از شاهدان به اثبات رؤیت هلال در شب جمعه شهادت دادند و ما به آنان اطمینان داریم؛ اما اشخاصی هستند که به شهادت این افراد خدشه وارد می کنند و می گویند: هلال از نظر محاسباتی ممکن نیست که در شب جمعه دیده شود. آیا این سخن صحیح است؟

پاسخ:بسمه سبحانه: اگر ادعای محال بودن رؤیت هلال مبنی بر استدلالی باشد که باعث علم قطعی و علم به عدم مطابقت شهادت با واقعیت باشد، که حالت نادری است؛ واجب است که به علم عمل شود و برخی روایات نیز به این نکته اشاره دارند. والله العالم.

پرسش:شیاع مفید علم چیست؟ آیا اگر منبع آن مثلاً یک یا دو شخص باشند تحقق آن قابل تصور است؟

پاسخ:بسمه سبحانه: شیاع مفید اطمینان برای عموم انسان ها در منطقه ای است که زندگی می کنند یا در سایر مناطق جهان به گونه ای که جمع کثیری از مردم اطراف آن منطقه یا غیر آن منطقه مدعی رؤیت هلال باشند. والله العالم.

پرسش:آیا اعتماد به محاسبات علمی مورد وثوق در تشخیص ابتدای ماه به ویژه هنگامی که ابرها مانع رؤیت هلال هستند جایز است؟

پاسخ:بسمه سبحانه: اعتماد به این محاسبات جایز نیست. آری! اگر افاده علم یا اطمینان کرد می تواند دلیل یا راهنما باشد. والله العالم.

پرسش:اگر شخصی با ثبوت هلال شوال در کشورهای همسایه گمان کند که هلال ماه شوال ثابت شده و افطار کند، سپس مشخص شود که هلال ماه شوال اثبات نشده حکم آن چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه: باید قضای آن را به جا آورد و کفاره بپردازد. والله العالم.

پرسش:چه زمانی رؤیت هلال ماه مبارک رمضان برای روزه دار ثابت می شود؟

پاسخ:بسمه سبحانه: یا باید با چشم خود رؤیت کند یا کسی که به او اعتماد دارد به او خبر بدهد که هلال را رؤیت کرده است یا با اتمام ماه شعبان و یا با حکم حاکم یا با شیاعی که موجب اطمینان شود. هر یک از این امور محقق شود کفایت می کند. والله العالم.

پرسش:من در شهر (دبلن) زندگی می کنم. آیا جایز است که بر اساس ثبوت هلال در کشورهای حاشیه خلیج روز اول ماه مبارک رمضان را مشخص کنم؟

پاسخ:بسمه سبحانه: بر اساس نظر مختار، اگر رؤیت هلال در یک منطقه ثابت شد، حکم آن در سرتاسر زمین قابل اجراست. والله العالم.

پرسش:اگر رؤیت هلال ماه مبارک رمضان برای شما در شب پنج شنبه ثابت شود یعنی روز اول ماه مبارک روز پنج شنبه باشد، حکم کسی که اول ماه شعبان برای او از طریق شنیده ها ثابت شده و از مؤمنان شنیده کسانی هستند که هلال را دیده اند و به آنان اعتماده کرده چیست؟ وی بر همین اساس روز پنج شنبه را به عنوان اولین روز از ماه رمضان روزه گرفته؛ زیرا روز چهارشنبه پایان ماه شعبان بوده است؛ اما صبح روز پنج شنبه درحالی که نیت کرده بوده اولین روز ماه رمضان است، متوجه می شود که اغلبیت علمای کشور ما رؤیت هلال ماه رمضان برایشان به اثبات نرسیده است. اکنون شک کرده است که: 1.اگر ثابت نشود که این روز، روز اول ماه رمضان بوده، حکم روزه او چیست؟ 2.اگر در صبح روز پنج شنبه از نیت ماه رمضان به نیت ما فی الذمه یا از شعبان یا امر متوجه به آن عدول کند؟ 3. اگر شک کرد که آن روز، ماه رمضان نبوده اما این شک بعد از افطار آن روز واقع شد، حکم روزه آن روز چیست؟ 4. اگر برای او هلال ماه شعبان ثابت شد و روز چهارشنبه آخرین روز ماه شعبان بود اما با این وجود روز پنج شنبه را به نیت ما فی الذمه روزه گرفت نه به نیت ماه رمضان حکم آن چیست؟

پاسخ:ج1/ بسمه سبحانه: اگر برای او و کسانی که به آن ها اعتماد دارد ثابت شود که روز پنج شنبه اولین روز ماه رمضان است روزه او به عنوان نخستین روز ماه رمضان صحیح است. اما اگر ثابت نشد، روزه او روزه ماه شعبان به شمار می رود و در هر صورت مأجور خواهد بود. والله العالم. ج2/ بسمه سبحانه: روزه او در همه احتمالات فوق صحیح است. اما تنها بعد از این که علم پیدا کرد آن روز، روز اول ماه مبارک رمضان نبوده است. والله العالم. ج3/ بسمه سبحانه: اگر از راهی معتبر ثابت شد که آن روز ماه رمضان بوده، روزه ماه رمضان برای او محاسبه خواهد شد. در غیر این صورت عبادت مطلق برای او شمرده می شود؛ زیرا روزه در همه روزه ها پسندیده است به جز روزهایی که از روزه گرفتن در آن ها نهی شده ایم. والله العالم. ج4/ بسمه سبحانه: روزه ماه مبارک رمضان صحیح است و برای او محاسبه می شود. اما بهتر است که نیت روزه ماه مبارک رمضان بکند. والله العالم.

پرسش:اگر هلال ماه رمضان برای یکی از علمای موجود در منطقه ثابت شود و برای سایر عالمان ثابت نشود، حکم چیست؟ و اگر به عنوان مثال برای یکی از مراجع نجف اشرف ثابت شود و برای علمای منطقه ما ثابت نشود، حکم آن چیست؟ اگر برای یکی از علمای محترم و اهل علم قم ثابت شود و برای علمای منطقه ثابت نشود حکم چیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه: اگر عالمی که رؤیت هلال برای او ثابت شده اهلیت حکم دادن داشته باشد و به مقتضای اصول شرعی خود حکم کند، حکم او برای همه حتی برای سایر علمایی که رؤیت هلال برای آنان ثابت نشده نافذ است. آنان باید یا به حکم پایبند باشند یا بنا بر احتیاط سفر کنند مگر این که برای یکی از آن ها علم قطعی حاصل شود که حاکم در آنچه که بر آن اعتماد کرده اشتباه کرده است. آنچه که گفتیم زمانی است که بین علماء برای تمامیت شهادت نزدِ یکی از آن ها و تمامیت آن نزد دیگری اختلاف وجود نداشته باشد. اما اگر اختلاف درباره وحدت یا تعدد افق ها باشد، مکلف موظف است بعد از فرض صحیح بودن تقلید، به فتوای مرجع خود عمل کند. والله العالم.

پرسش:در کشوری که به دلیل وجود ابرها امکان رؤیت هلال وجود ندارد، اگر انسان بالاتر از ابرهای پرواز کند و هلال را رؤیت کند، آیا از این طریق رؤیت هلال اثبات می شود؟

پاسخ:بسمه سبحانه: پیشتر معنای تولد هلال و رؤیت آن توضیح داده شد. اگر این اصول محقق شد، رؤیت هلال نیز محقق می-شود. والله العالم.

پرسش:عبارت ذکر شده در روایات رؤیت هلال به صورت مطلق است. آیا رؤیت با تلسکوپ و ... کفایت می کند؟

پاسخ:بسمه سبحانه: رؤیت با ابزار و چشم مسلح رؤیت واقعی و حقیقی نیست؛ بلکه رؤیت تصویر منعکس شده در عدسی ها است. با توجه به آن که ما در محل خود ثابت کردیم که موضوعات احکام قابل استناد به مسامحات عرفی نیست؛ بلکه مبتنی بر دقت عقلی است (بنابر این رؤیت هلال توسط شخص در عدسی یا مانیتور رؤیت به شمار نمی رود). از این رو رؤیت با ابزار و چشم مسلح رؤیت حقیقی به شمار نمی رود و اعتماد به آن صحیح نیست. آری! می توان به وسیله تلسکوپ و سایر ابزارهای مدرن مکان هلال را تعیین کرد و سپس با چشم غیر مسلح برای رؤیت هلال متمرکز شد. اگر رؤیت حاصل شد، ما هلال واقعی را دیده ایم نه تصویر آن را. والله العالم.