زندگینامه
خانواده از نقطه نظر علم جامعه شناسی از بدیهیاتی است که چون سقفی، سایة پر مهر خود را بر سر نوزاد می¬گسترد و ویژگی¬های اصلی شخصیت کودک در کنف آن ترسیم می¬شود. بر این اساس معتقدیم نگاهی گذرا به خانواده¬ای که حضرت آیت الله العظمی شیخ بشیر النجفی (دام ظله) در آن پرورش یافته، در این پژوهش، امری بسیار ضروری به نظر می¬رسد. به عنوان مقدمه، نسب شریف ایشان را یادآور می¬شویم:
حضرت آیت الله شیخ بشیر حسین بن صادق علی بن محمد ابراهیم بن عبد الله اللاهوری، عالمی متجدد، مجتهدی بزرگ، فقیه و پژوهشگری اصولی و حافظ قرآن کریم (اصطلاحاً به کسی گفته می¬شود که قرآن را در قلب و سینة خود حفظ کرده و تمام آن را از حفظ قرائت می¬کند) است.
نام مبارک ایشان (بشیر حسین) و از نام¬های ترکیبی است اما از باب اختصار به نام (الشیخ بشیر) شناخته می¬شوند.
خانوادة ایشان از خانواده¬های شریف و با فضیلتی است که جایگاه علمی و اجتماعی بسیار والا و متمایزی در شهر لاهور داشته است. از مهم¬ترین شخصیت¬های این خانواده، شیخ محمد ابراهیم، پدر بزرگ شیخ بشیر هستند که شخصیتی علمی، اجتماعی و سیاسی به شمار می¬رفتند. همچنین از بزرگان و ریش سفیدان عشیرة خود بودند. وی در شهر (جالندهر) که از شهرهای بزرگ هند بود، سکونت داشت. نقل شده که ایشان مجالسی بسیار پر رونق داشتند که مردم با هر طبقة اجتماعی و با هر دین و مذهبی در آن گرد هم می¬آمدند. در این مجالس، مناظره¬ها و بحث¬های علمی شیوا و آرامی بین پدر بزرگ حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی (دام ظله) و رهبران و بزرگان دیگر مذاهب اسلامی و هندویان انجام می¬شد.
شیخ محمد ابراهیم رحمه الله، در هوش، ذکاوت، زیرکی و حاضر جوابی زبانزد و شهره بود. ذهن سرشار او آکنده از مسائل عقلی، نظریات کلامی و مباحث اعتقادی بود. هیچ موضوع کوچک و بزرگی از خاطر او محو نمی¬شد. به همین دلیل مسئولیت نشر مبانی دین مبین اسلام و پایه¬گذاری مذهب تشیّع را به عهده گرفته بود. افزون بر این، او رهبری اجتماعی بود که حرفش خریدار داشت. در پی جدایی پاکستان از هند، به پاکستان مهاجرت کرد و تا پایان عمر شریف خود در اوائل سال 1962 میلادی در منطقة (باتابور) از توابع لاهور سکنی گزید و سرانجام در مقبرة خانوادگی خود در آن شهر به خاک سپرده شد.
شیخ صادق علی، پدر فاضل و بزرگوار حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی
وی نیز شیوة پدر را در پیش گرفت:
پسر کو ندارد نشان از پدر            تو بیگانه خوانش مخوانش پسر
شخصیت اجتماعی برجسته¬ و مجالسی پر رونق داشت که از هر طبقة اجتماعی به آن تردد می¬کردند و در آن مناظراتی سرسخت و قاطع با پیروان سایر فرقه¬ها و مذاهب اسلامی جریان می¬یافت که شیخ صادق علی رضوان الله تعالی علیه برگزار کننده و مدیر آن¬ها بود.
وی سرانجام در سال 1984 پس از سپری کردن عمری سرشار از عمل صالح و خدمت به دین مبین اسلام به جوار رحمت حق شتافت و در کنار پدر خویش در همان مقبرة اختصاصی، در خاک آرمید.
عموهای حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی:
1.    رحمت علی: از شاعران و ادیبان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بود و قریحه و ذوق خود را وقف هدفی بسیار والا نمود و آن چیزی نبود جز مدح و رثای خاندان نبوت و عترت. وی عمری کوتاه داشت و در زمان حیات پدرش فوت کرد.  
2.    عاشق علی: او نیز شاعری متبحر و ادیبی ممتاز بود. از مکتب شاعر عرفانی و ماندگار پاکستانی، دکتر محمد اقبال لاهوری پیروی می¬کرد. شعر او سرشار از اندیشه¬های فلسفی استوار بود. از ویژگیهای بارز شعر او استدلال¬هایی بود که در باب حقانیت اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و امامت ایشان به کار می¬بست و آراء مخالفان این خاندان را به چالش می¬کشید. در سال 1992 فوت شد و در مقبرة خانوادگی به خاک سپرده شد.
3.    خادم حسین: در سال 1332 هجری در شهر (جالندهر) از توابع ایالت (پنجاب) که تحت سیطرة هند بود، دیده به جهان گشود. پس از جدایی هند از پاکستان به منطقة باتابور از توابع لاهور کوچ کرد.
وی در مدارس شیعه و سنی درس خواند و در مناظره تخصص داشت و از حقیقت مذهب جعفری دفاع می¬کرد. ذهنی بسیار روشن و هوشی سرشار داشت. حاضر جواب بود و هماره در آستین خود پاسخی آماده داشت. از عقیدة (لا اله إلا الله، محمد رسول الله، علی و الأئمة من ولده حجج الله) دلاورانه و جانانه دفاع می¬کرد. به همین دلیل در تدریس و آموزش مناظرات و خطابه بسیار زبانزد شد و به "جعفری" ملقب گشت. او چندین بار در معرض ترور قرار گرفت و در نهایت در سال 1402 هجری در حالی که وظایف دینی خود را انجام می¬داد و از مذهب اهل بیت علیهم السلام دفاع می¬کرد به جوار رحمت حق شتافت. فسلام علیه یوم ولد ویوم توفاه الله ویوم یبعث حیاً.
برادران گرامی ایشان:
1.    برادر بزرگ ایشان دانشمند فاضل شیخ منظور حسین: خطیبی توانا و مدرسی توانمند، در یکی از مدارس دینی پاکستان بود. ابتدا نزد عموی خود به آموختن علوم پرداخت و پس از آن به شهر مقدس قم مهاجرت نمود. در قم در درس علمای بزرگ این شهر حاضر شد و بهره¬ای بسیار از آنان برد و به دانشمندی فاضل بدل گشت. مناظرات بسیار قوی از وی برجای مانده که به دلیل استدلال¬های واضح و آشکار، همچنان مردم از آن به نیکی یاد می¬کنند. وی مدیر کل دفتر مرکزی حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی دام ظله العالی در لاهور هستند و بر دیگر دفاتر ایشان در هند و پاکستان نظارت دارند.
2.    نذیر حسین: وی از شیخ بشیر بزرگتر بوده و به فعالیت¬های تجاری مشغول هستند.
3.    شریف حسین: وی از شیخ بشیر دام ظله کوچکتر بوده و به تجارت مشغول هستند.
شیخ بشیر برادری بزرگتر از خویش و کوچکتر از برادر بزرگ –منظور حسین- داشتند که بشیر حسین نام داشت. نشانه¬های نبوغ و بزرگی در ناصیه¬اش آشکار بود اما خیلی زود دار فانی را وداع گفت. هنگامی که شیخ بشیر (دامت برکاته) به دنیا آمدند، نام برادر را بر او نهادند تا یاد او زنده شود و امید خود به برادر مرحوم را در سرنوشت برادر کوچکتر جستجو کنند. پیش¬بینی آنان درست بود و برادر کوچک حتی بیش از انتظار آنان درخشید-والله یختص برحمته من یشاء-.
آنچه گفته شد، نسب پدری ایشان بود. اما مادر ایشان نیز از خانواده¬ای اصیل و شریف بود. از زنان گرامی و دانای قوم بودند. دختر مهردین-در زبان اردو به معنای خورشیدِ دین- بود. مهردین مردی ثروتمند و صاحب زمین¬های زراعی بسیار بود. وی ریش سفید عشیرة خود به شمار می¬رفت. در احوال مادر شیخ بشیر آمده است: امیر المؤمنین علیه السلام در عالم رؤیا به ایشان بشارت می¬دهند که تو صاحب فرزندانی خواهی شد که به دین خدمت می¬کنند.
از آنچه گفته شد، به خوبی می¬توان فهمید که شیخ بشیر (دام ظله) از خانواده¬ای شریف و اصیل است که مجد و کرم و شرافت، وی را از شش طرف احاطه کرده است:
أتاك المجدُ منْ هَنّا وهَنّا  ***  وكنْتَ له كمجتمعِ السيول
حیات ایشان:
ایشان در سال 1942 میلادی در شهر (جالندهر) در کشور هند دیده به دنیا گشود و در فضایی آکنده از نور ایمان و تقوا و محبت اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام زیست. وی در بستر فضیلت و شرف رشد یافت و پدر و مادر برای تربیت صحیحِ دینی و اسلامی او کوشیدند و در جهت صحیح هدایتش نمودند. آرزوی آنان رسیدن بشیر حسین به درجات عالی علم و معرفت بود. شیخ آنان را نا امید نکرد و در این مسیر خوش درخشید. از زمانی که خود را شناخت، از سرچشمة زلال علم و دانش جرعه نوشید و مقدمات بزرگی و فضیلت را آموخت.  
مبانی تحصیلات اولیه
مقدمات معروف علوم از جمله صرف، نحو، بلاغت، فقه و اصول را در شهر لاهور نزد پدر بزرگ پدری خویش، عالم فاضل شیخ محمد ابراهیم پاکستانی، عموی فاضل خویش شیخ خادم حسین و علامه شیخ اختر عباس پاکستانی مؤسس "مدرسة جامع المنتظر" آموخت. مدرسه جامع المنتظر بزرگترین و فعال¬ترین مدرسة دینی حال حاضر در پاکستان به شمار می¬رود. این مدرسه از نظر توانمندی اساتید و اشتیاق طلاب در تحصیل مراتب عالیه علوم شرعی زبانزد است.
از جمله اساتید ایشان در پاکستان، علامه شریف العلماء سید ریاض حسین نقوی و علامه مرحوم سید صفدر حسین نجفی بودند.
هجرت به نجف اشرف
حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی دام ظله در سال 1965 میلادی به پایتخت بزرگ علم و دانش و پایگاه پژوهشهای پیشرفتة اسلامی، یعنی نجف اشرف مهاجرت کرد تا از چشمه¬سار علم الهی سیراب شود و به مجاورت با امام المتقین باب شهر علم رسول خدا صلوات الله و سلامه علیهما و علی آلهما الطاهرین مشرف گردد. به محض این که چشم او به دیدار این سرزمین پاک و مقدس روشن شد، به تحصیل علم نزد اساتید معروف این دیار نائل آمد که از جملة آن¬های می¬توان به اساتید ذیل اشاره کرد:
شیخ محمد کاظم تبریزی (طاب ثراه): شیخ بشیر حسین کفایه و بخشی از دروس خارج را در مدرسه شربیانی نزد ایشان آموخت و مرحله سطوح را در نزد نخبه¬ترین مدرسان نجف اشرف گذراند.
بیش از هفت سال نزد مرجع بزرگ و عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سید محمد روحانی و شاگرد شیخ محمد حسین الاصفهانی به تحصیل اصول و فقه پرداخت. هنگامی که در خود توان تدریس را احساس کرد، در سال 1968 به تدریس سطوح در مدرسة مهدیه واقع در پشت جامع الطوسی، مدرسة الشبریه و مسجد الهندی (در سوق الحویش) پرداخت.
مهم¬ترین درس خارج فقه و اصولی که شیخ بشیر النجفی در آن حاضر شد و از آن بسیار بهره برد و به واسطة آن در مراتب علوم شرعی ترقی کرد، درس زعیم حوزه¬های علمیه در آن زمان، امام سید ابو القاسم الخوئی رضوان الله تعالی علیه (متوفای 1423 هجری) بود. یک دوره کامل اصول را نزد ایشان فرا گرفت. در دروس فقه ایشان نیز تا مبحث صلاة المسافر حاضر شد تا زمانی که آیت الله خوئی (طاب ثراه) به دلیل شرایط نامساعد جسمی درس را تعطیل کردند.
از آنجا که شیخ بشیر حسین النجفی (دام ظله) از جایگاه رفیع علمی و اندیشه¬ای بسیار رصین و استوار برخودار است، به امر تدریس بسیار عشق می¬ورزیدند، این کار را از (جامعة المنتظر) در پاکستان شروع کرده و تا کنون در بسیاری از فنون و در کلیه سطوح ادامه داده¬اند. عده¬ زیادی از شاگردان ایشان در بحث خارج فقه و اصول در مناطق مختلف جهان حاضر می¬شوند که ایشان از باب تواضع از نام بردن آنان خودداری می¬کنند.
حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی از سال 1974 میلادی تا کنون به مدت سی و پنج سال است که دروس پیشرفتة خارج فقه و اصول خود را در مدارس ذیل ارائه می¬کنند:
1.    مدرسه دار الحکمة که مؤسس آن آیت الله العظمی سید محسن طباطبائی الحکیم (طاب ثراه) هستند.
2.    مدرسه دار العلم که مؤسس آن آیت الله العظمی السید الخوئی (طاب ثراه) هستند.
3.    مدرسه الشبریة.
4.    مدرسة القوام روبروی مسجد شیخ الطائفة الطوسی (طاب ثراه).
5.    مسجد کاشف الغطاء.
6.    المسجد الهندی.
ایشان همچنان دروس خارج فقه و اصول را در کنار درس¬های تفسیر و اخلاق، در دفتر خویش ادامه می¬دهند.
ویژگی¬های روش تدریس
به کثرت از شاگردان فاضل و بزرگانی که در جلسات بحث شیخ بشیر النجفی (دام ظله) حاضر می¬شوند، نقل شده است که ایشان در روش تدریس، قوة بیان، دسته¬بندی مطالب، چینش مقدمات برای رسیدن به نتیجه صحیح و بسیار دقیق، نتیجه گیری سلیم به دور از حشو و اضافات و تقریب معنای بعید با الفاظ مختصر به دور از احتمالات،  کم نظیر هستند. بسیاری از کارشناسان معتقدند اعلمیت ایشان یقینی است و شایستة مرجعیت هستند. از جمله ویژگی¬هایی که به شهادت بهترین شاگردان، ایشان را از سایر بزرگان و مراجع متمایز می¬کند، یادآوری مسائل مطرح شده در مقدمات و سطوح تا بالاترین سطحِ دروس خارج در نحو، صرف، منطق، اصول، فقه و ... است. گویی همین الآن آن¬ها را مرور کرده است.
دغدغة ایشان همواره بالابردن قدرت فهم طلاب و توانمندسازی آنان برای هضم مسائل دشوار و مستصعب از طریق تمرین و تکرار و جلوگیری از تفکر سطحی بوده است. اگر تلاش¬های مرجع عالیقدر مسلمانان آیت الله العظمی شیخ بشیر النجفی (دام ظله) برای پایه ریزی روش¬ها و متدهای صحیح به منظور ارتقای حوزه علمیه نجف اشرف و رساندن آن به اوج درخشش فکری و رشد و شکوفایی استعدادها و توانمندی¬های خدادادی نبود، اکنون همین تفکر سطحی بر غالبیت طلاب و پژوهشگران آن حوزه تسلط یافته بود.
بهترین دلیل برای آنچه در این مختصر گفتیم، نامه¬ای است که خطاب به طلاب علوم دینی در اقصی نقاط جهان نوشتند و به چاپ رسید. این نامه دلیل روشن و برهان آشکاری است که روش پژوهش و تدریس ایشان را به خوبی معرفی می¬کند:
«خداوند را برای هدایت به دینش سپاس می¬گوییم و او را برای حمایت، دستگیری و راهنمایی به راهش قدردان و شاکریم. از او در انجام واجبات یاری می¬جوییم و برای انجام مسؤولیت¬هایی که به دوش ما قرار دارد کمک می¬خواهیم. بر پیامبر مکرّم اسلام، مبلغ اعظم دین، هدایت کنندة ملت¬ها و سید العرب و العجم حضرت محمّد مصطفی و اهل بیت هدی و پاسداران دین خدا علیهم السلام درود می¬فرستیم و نفرین دائمی خود را شایستة همة بدخواهان و دشمنان ایشان تا روز قیامت می¬دانیم.
اما بعد، من این نامه را از نجف اشرف درحالی می¬نویسم که با دل و جان با طلاب عزیز و گرامی که با سلائق و طباع گوناگون در مدارس و مراکز علمی مختلف، عزم خود را برای نوشیدن از چشمة زلال علوم اهل بیت علیهم السلام جزم کرده¬اند و در این راه تلاشی خستگی ناپذیر دارند، همدل و همراه هستم.
برادران فاضل و فرزندان پرهیزکار من! بدانید که پیوند دین قوی¬ترین پیوندهاست. این پیوند و رابطه باعث شد تا مؤمنان پیش از ما همة روابط نسبی، سببی و قومی و عشیره¬ای را به سویی نهاده و کلیه روابط اعتبارای که انسان را با آن دسته بندی می¬کنند کنار گذارند. پیوند دین قوی¬تر، والاتر و در جان¬ها تأثیرگذارتر بود، به همین دلیل آنان غریبه و آشنا را در راه خدا رها کردند. چون رابطة دینی باید فراتر از هر نوع روابط اعتباری باشد.
اما در این میان پیوند دیگری نیز وجود دارد که همه ما در آن مشترک هستیم و آن پیوند علم است. این دو پیوند یعنی دین و علم ما را گرد هم جمع کرده است. همة ما رهروان این مسیر و تشنگان چشمه سار علم دینی هستیم، پس همگی باید به امور ذیل اهتمام بورزیم:
موضوع اول: دیده می¬شود که حوزه¬های علمیه از نظر کتاب¬ها و منابع دچار  برخی ضعف¬ها شده است. طلاب عزیز ما به کتاب¬های ساده و مطالعات سطحی میل پیدا کرده¬اند. جلوی این رویکرد باید گرفته شود؛ زیرا اگر -خدایی ناکرده- ادامه پیدا کند، عاقبت خوبی در انتظار حوزه¬های علمیه نخواهد بود.
برادران گرامی، من در نجف اشرف هستم، اما گزارش¬هایی که به من می¬رسد حاکی از شدت اهتمام و توجه به حوزه¬های علمیة سایر فرق اسلامی به ویژه وهابیت است. این موضوع زنگ خطری برای جهان اسلام به شمار می¬رود. ما باید بیدار و هشیار باشیم و به وضعیت کنونی خود توجه بیشتری داشته باشیم. باید تلاش کنیم طلاب عزیز را به شرایطی که علمای صالح سلف ما در گذشته ایجاد کرده بودند، ارجاع دهیم. هدف ما باید دقت و تعمق و توجه به کتاب¬های پربار در همة حوزه¬های علوم و فنون باشد. مدرسان فاضل همگی باید به این موضوع اهتمام داشته باشند.
موضوع دوم: به من گزارش شده که بسیاری از طلاب روش آموزشی حوزه¬های علمیه و روش¬های آموزشی رایج در دانشکده¬ها و دانشگاه¬های دولتی در جایجای دنیا را با هم خلط می¬کنند. هنگامی که می¬بینند کتب ارائه شده برای دانشجویان در دانشکده¬ها و دانشگاه¬های دولتی با هدف تسهیل تعبیر و ساده سازی آن تألیف شده اما در مقابل کتب ارائه شده در حوزه¬های علمیه پیچیده و فهم آن برای طلاب دشوار است، تصور می¬کنند که باید کتب رایج در حوزه نیز مشابه کتاب¬های دانشگاه¬ها باشد. اما با اندکی توجه و تعمق روشن می¬شود که نباید این دو شیوة آموزشی را با هم خلط یا ترکیب کرد. شاید راز این کار در آن باشد که هدف از درس و تحصیل در دانشکده¬ها و دانشگاه¬ها، تربیت دانشجویان برای فهم و درک نتایجی است که دانشمندان در علوم و فنون جدید بدان دست¬ یازیده¬اند. هدف آنان تسلط بر این علوم و فنون و در ادامه، پیگیری و ادامه دادن مسیر توسعه این علوم در آینده است. دانشجویان در این روش آموزشی به تعبیرات یا واژه¬ها و کلماتی که علمای سابق در این علوم به کار برده اند، نیاز ندارند. و از آنجا که روش تعبیر و سلیقة سخنوری به هر زبانی، به مرور زمان تغییر می¬کند، ممکن است یک روش تعبیر در دوره¬ای زمانی رایج، واضح و سلیس باشد و پس از مدتی برای نسل¬های بعدی به گونه¬ای پیچیده و دشوار به نظر برسد که برای فهم آن به فرهنگ واژگان نیاز باشد. زبانی که برای فهم مقصود گوینده یا نویسنده باید از قواعد زبان و فرهنگ واژگان برای رسیدن به عمق معنای واژگان کمک جست. به عنوان مثال خطبه¬هایی که قرن¬ها پیش برای مخاطبان و عامه مردم خوانده شده، امروزه پیچیده و دور از سلیقه و شیوه تعبیر امروزی به شمار می¬رود. از این رو دولت¬هایی که به مدارس و دانشکده¬ها اهتمام و توجه دارند، هر از چندگاهی مجبور به تغییر کتاب¬های آموزشی هستند.
این درحالی است که وظیفة طلاب علوم دینی و اهتمام وی منحصر در فهم قرآن و احادیث نبوی و روایات نقل شده از ائمة اهل البیت علیهم السلام است. این سخنان قرن¬ها پیش از گویندگان خود صادر شده و در آن زمان کاملا واضح و قابل فهم بوده است. به همین دلیل با وجود خیمة سنگین بی ¬سوادی بر سر مردم، هر کسی که قرآن به او ¬رسیده، با این آیات شریفه دعوت به تحدی شده است.
همچنین احادیث نبوی و خطبه¬های امیر المؤمنین علیه السلام و دعاهای صحیفه سجادیه و دیگر دعاها مانند دعای سید الشهداء علیه السلام در روز عرفه، برای عامه مردمی گفته شده بود که زبان رایج آن روزگار را می¬دانستند و دقیق¬ترین و ظریف¬ترین معانی آن را به راحتی درک می¬کردند. دلیل آن نیز وحدت سلیقه در تعبیر بین متکلم و مخاطب بود. اما اکنون به دلیل بعد زمانی بسیار زیاد و تغییر و تحول واضح بین سلیقة تعبیر آن زمان با امروز، نمی¬توان تنها به مجرد آشنایی با زبان عربی رایج امروزی، متون رایج آن زمان را فهمید و درک کرد. به همین دلیل باید ذهن طلاب علوم دینی از طریق تمرین به گونه¬ای تربیت شود که معانی عمیق این تعبیرات را بفهمد.
اگر طلبه فقط با تعبیرات ساده و روش¬های تعبیری¬ای که امروزه ذهن ما به آن¬ها عادت کرده، آشنا باشد، از عمدة این معانی دقیق دور می¬ماند. به همین دلیل باید به کتاب¬های پیچیده و تعابیری که علمای گرامی ما برای رساندن معانی عالی و دقیق و مطالب ژرف به نسل¬های آینده استفاده کرده¬اند، اهتمام ورزید.
موضوع سوم: توجه به ظاهر طلبه علوم دینی که از زی طلبگی خارج نشود. گرایش به لباس اروپایی و پیروی از الگوهای برگرفته از بیگانگان در مدل موی سر، لباس¬ها و کفش¬ها و شیوة خوردن و نوشیدنی که امروزه در کشورهای اسلامی غالب شده، نباید در حوزه¬های علمیه رواج یابد.
توجه به ظاهر، امری بسیار ضروری به شمار می¬رود. کنار گذاشتن پوشش سنتی روحانیت و پیروی از سبک لباس¬های اروپایی نشانگر احساس کمبود در طلاب علوم دینی است. هیچ یک از دشمنان اسلام حتی فکر دست کشیدن از سبک خوراک و پوشاک خود را در ذهن نمی¬پرورانند؛ اما جوانان عزیز ما گرایشی عجیب به رها کردن سبک زندگی و پیروی از رفتار اروپاییان دارند.
موضوع چهارم: توجه به بعد معنوی است. نباید از این نکته غافل شویم که صرف حفظ قواعد زبان عربی و تسلط به موضوعات فلسفی، کلامی، اصولی و ... موجب تقرب طلاب به خداوند سبحان نمی¬شود. حتی آن را در جمع طلاب علوم دینی به معنای واقعی هم قرار نمی¬دهد. آموزش اینگونه مسائل و تبحر در آن، مقدمه¬ای برای تربیت نفس در قالب دین است. مسؤولان عزیزی که وظیفه تربیت طلاب را به عهده دارند، باید بر رفتار ایشان نظارت داشته و آنان را به تقوای الهی و خداترسی در آشکار و نهان دعوت و تشویق کنند. ارتقای معنوی باید پا به پای پیشرفت  علمی باشد. پیمودن مراتب معنوی در حوزه¬های علمیه باید همزمان و همگام با افزایش مدارج علمی باشد تا روح دین در رفتار و کردار طلاب متجلی و طلبة علوم دینی به الگویی برای دیگران تبدیل شود.
موضوع پنجم: بخش اعظم توان و اهتمام باید به سمت تهذیب نفس و حسن رفتار، هدایت شود. یکی از ویژگی¬های کلی مؤمنان بهبود روابط و تعامل با دیگران بر پایة برادری و برابری و بر اساس اصل "آنچه را برای خود می¬پسندی برای دیگران نیز بپسند" است.  کسی که خود را در جمع طالبان علوم دینی جای داده و امید دارد که خداوند متعال وی را در زمرة عالمان دین بپذیرد و در بارگاه قدس خود، نزد قدیسان و صدیقان و در جوار صاحب مقام محمود، پیامبر عظیم الشأن محمد مصطفی صلی الله علیه وآله جایگاهی رفیع دهد؛ باید نسبت به دیگران فداکاری داشته باشد حتی اگر خود در تنگنا و سختی قرار گرفته باشد.
تواضع در برابر علم و عالم و قرار دادن دائم نفس در معرض اتهام و محکوم کردن آن به قصور و بلکه تقصیر در برابر دیگران، گام نخست در راه اصلاح نفس است. تهذیب نفسی که حکماء و اصلاحگران، انسان را به آن دعوت کرده¬اند از واجبات است؛ زیرا اصلاح اخلاق فردی، اساس اصلاح جامعه به شمار می¬رود.
بنابر این، ای طلبة عزیز! نشست و برخاست و تعامل تو با دیگران باید بر اساس ایثار و فداکاری باشد.
از خداوند سبحان می¬خواهم که ما را در راه اصلاح نفس و انجام واجبات موفق بدارد و به زینت علم و عمل بیاراید و در زمرة شیعیان ولی الله الأعظم ارواحنا لمقدمه الفداء قرار دهد. انه رحیم ودود.
تألیفات:
قلم، ترجمان اندیشة نویسنده، سفیر دانش و پیشگام و فرستادة فهم اوست. هنگامی که مرکب بر کاغذ روان می¬شود، از نهفته¬های درون خود چهره می¬گشاید و میزان دانش و فضل خود را آشکار می¬کند. آثار هر عالمی، نشان دهندة میزان فرهیختگی اوست و حقیقت معرفت و دانش کسب شده توسط وی را به تصویر می¬کشد. اگر بخواهیم تألیفاتی که قلم حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی (دام ظله) در فقه و اصول و دیگر علوم اسلامی خلق کرده است، بررسی کنیم؛ با گنجینه¬ای عظیم و ثروتی هنگفت مواجه می¬شویم که مزین به گوهرهایی درخشان و ذخایری بی پایان است.
آری، دانشِ عالی، پژوهشِ خیره کننده، دلایل جامع و کامل، استدلال¬های شیوا و رسا، قوت استنباط و شیوة ایده¬آل در ارائة آراء و نظرات و دسته بندی آن در پرتو قواعد محکم علمی از ویژگی¬های تألیفات ایشان است.
قلم مبارک ایشان در علوم اسلامی متعددی به خلق اثر پرداخته است. از فقه و اصول و فلسفه و کلام تا تفسیر و حدیث و مسائل مستحدثه و ... که هر یک از این تألیفات از مفاخرِ تولیداتِ فکریِ پیشگام و متمایز بشری به شمار می¬رود.
در ادامه به تعدادی از آثار فاخر ایشان اشاره می¬کنیم:
1.    الدین القیم: رسالة عملیة ایشان در عبادات و معاملات که در سه جلد به چاپ رسیده و به زبان¬های انگلیسی، اردو و گجراتی ترجمه شده است.
2.    وقفة مع مقلّدی الموتی (چاپ شده در چند نوبت).
3.    مرقاة الأصول (چاپ شده در چند نوبت).
4.    مناسک الحج (چاپ شده).
5.    خیر الصحائف فی أحکام العفاف (چاپ شده در چند نوبت) .
6.    مائة سؤال حول الخمس (چاپ شده).
7.    هدایة الناشئة (چاپ شده).
8.    أعمال و أحکام شهر رمضان المبارک (چاپ شده در چند نوبت).
9.    ستبقی النجف رائدة حوزات العالم (چاپ شده در چند نوبت).
10.    الخریت العتید فی أحکام التقلید (چاپ شده در چند نوبت).
11.    مصطفی الدین القیم (چاپ شده در چند نوبت).
12.    المرشد الشفیق إلی حج البیت العتیق (چاپ شده در چند نوبت).
13.    المنهل العذب لمن هو مغترب (چاپ شده در چند نوبت).
14.    بحوث فقهية معاصرة (چاپ شده).
15.    شرح معالم الأصول (دست نویس).
16.    رسالة في أحكام القبلة (دست نویس).
17.    رسالة في الاعتكاف (دست نویس).
18.    رسالة في العدالة (دست نویس).
19.    رسالة في أحكام الغيبة (دست نویس).
20.    رسالة في قاعدة ما يضمن بصحيح (دست نویس).
21.    شرح كفاية الأصول (دست نویس).
22.    تنقيح الرواة (دست نویس، هنوز به اتمام نرسیده است).
23.    بحثٌ مفصل في علم الدّراية (دست نویس).
24.    شرح منظومة الحكيم السبزواري (دست نویس).
25.    شرْحُ مطالب القوانين في الأصول، وصَل فيه إلى مبحث الأوامر (دست نویس).
26.    رسالة في الدائرة الهندية وتعيين القبلة (دست نویس).
27.    تعليقه على شرح التجريد (دست نویس).
28.    شرح على ارْث اللمعة (دست نویس).
29.    رسالة في أحكام الراديو والتلفزيون والتمثيل (دست نویس).
30.    رسالة في الخمس استدلالية (دست نویس).
31.    رسالة في صلاة الجمعة (دست نویس).
32.    الناصبي وهو كتاب للرد على شبهات أحد الناصبيين (دست نویس).
33.    التائب حبيب الله (چاپ شده در چند نوبت).
34.    الشعائر الحسينية ومراسيم العزاء (چاپ شده در چند نوبت).
35.    ولادة الإمام المهدي (عج) (چاپ شده در چند نوبت و ترجمه شده به زبان اردو).
36.    مختصر الأحكام وهو مختصر الرسالة العلمية بلغة الأوردو (چاپ شده).
37.    إلى الشباب که مجموعه¬ای از رهنمودهای حضرت آیت الله بشیر النجفی (دام ظله) به جوانان است. (چاپ شده در چند نوبت و ترجمه شده به زبان اردو).
38.    (الدِّين النَصِيحة) إلى طلبة العلم (چاپ شده در چند نوبت).
39.    الغدير إطلالة وأعمال (چاپ شده در چند نوبت).
قلم مبارک ایشان همچنان به تألیف ادامه می¬دهد تا با آثار ارزشمند خود به غنای گنجینة کتب اسلامی بیافزاید.
نقل حدیث
حضرت آیت الله العظمی شیخ بشیر النجفی (دام ظله) کتب اربعة «الکافی»، «الفقیه»، «التهذیب» و «الاستبصار» و دیگر تألیفات شیخ صدوق، شیخ الطائفه الطوسی و علامة حلّی را با سند متصل به اجازه چاپ شدة علامة بزرگ روایت می¬کنند. افزون بر این تعدادی از فضلای حوزه از ایشان درخواست اجازه نقل حدیث کرده¬اند که ایشان اجازه نقل حدیث را به آن¬ها اعطا کرده است.
طرح¬ها و اقدامات اصلاحی آیت الله العظمی شیخ بشیر النجفی (دام ظله)
فعالیت¬ها و اقدامات تأثیرگذار هر شخصی، دلیل روشنی برای تعیین جایگاه و منزلت او به شمار می¬رود. چنین اقداماتی باعث ماندگاری و کسب نام نیکو برای انسان می¬شود. نامی که هیچگاه از عرصة وجود پاک نخواهد شد:
تلک آثارنا تدلّ علینا ***فانظروا بعدنا إلی الآثار
نام نیکو گر بماند زآدمی*** به کزو ماند سرای ماندگار
آیت الله العظمی شیخ بشیر النجفی (دام ظله) از جملة بزرگانی است که شایستگی خود را در خدمت به امت اسلامی از جهات گوناگون ثابت کرده است. ایشان با اجرای طرح¬های اصلاحی و ایجاد جریان¬های نوگرا در حوزة علمیه نجف و دیگر حوزه¬ها، در صدر فهرست بزرگان و نخبگان اصلاحی قرار گرفته¬اند.
بخش کوچکی از این اقدامات که استاد علامه شیخ صادق سلیم المحسن در رسالة خویش با موضوع احوال و آثار آیت الله بشیر النجفی (دام ظله) ذکر کرده، به شرح ذیل است:
1.    اقدام به چاپ مجدد کتاب¬های درسی معروف در شیوه آموزشی حوزه از جمله کتب نحو، بلاغت، صرف، منطق، کلام، فقه و اصول.
2.    تنظیم و ساماندهی مجدد نظام آموزش حوزه و پیگیری جزئیات آن از جمله آماده¬سازی کتب، تعیین اساتید، پرداخت شهریه، مخالفت با پدیدة جهش (الطفرة) در روند نظام آموزشی یا فریب و فرار از امتحانات ماهانه.
3.    اعطای هدایای نقدی و غیر نقدی به طلاب علوم دینی در مناسبت¬های دینی به منظور تشویق به ادامه مسیر مطالعاتی و تحصیل علم با جدیت بیشتر و شرکت در امتحانات به صورت هماهنگ و پیوسته.
4.    اهتمام و توجه به فقرا و نیازمندان از طریق پرداخت حقوق ماهیانه و تأمین هزینه¬های درمان و کمک رسانی با اهدای لباس¬های تابستانی و زمستانی، دارو، آرد و تأمین سایر ما یحتاج زندگی در حد توان از طریق کمک¬های مقلدان و مریدان. حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی دام ظله حتی از برخی هدایای ویژه که به ایشان اهدا می¬شود صرف نظر کرده و در قالب حقوق، توزیع می¬کنند.
5.    ارسال نمایندگان، واعظان و مشاوران به بسیاری از مناطق به ویژه در ماه مبارک رمضان و محرم، به منظور خدمت¬رسانی و ارشاد مردم به راه هدایت و صلاح. ایشان به منظور تشویق بخش اعظمی از طلاب به ویژه طلاب مبتدی به جدیت در درس و بحث، اجازه ترک نجف اشرف برای انجام چنین فعالیت¬هایی را نمی¬دهند.
6.    مشارکت در ساخت، بازسازی و تجهیز مساجد و حسینیه¬ها و سایر اماکن مقدس و غنی سازی کتابخانه¬های اسلامی با اهدای کتاب، تجهیزات و کمک¬های نقدی و تأمین مسکن برای طلاب علوم دینی از جمله (دار الأبرار) و (دار المتقین) در نجف اشرف.
7.    نصب ژنراتورهای برق و برق رسانی به خانواده¬ها، مدارس، مدارس دینی، مساجد و حسینیه¬ها که به فضل خداوند نزدیک به 3000 خانه را تحت پوشش قرار داده است.
8.    تأسیس مدارس نمونه دولتی ویژه ایتام به نام¬های: مدرسه پسرانه دار الزهراء (علیها السلام) و مدرسه دخترانه دار الزهراء (علیها السلام). این مدارس جدیدترین مراقبت¬های روز دنیا را طبق مدرن¬ترین شیوه¬های آموزشی به همراه کمک¬های ماهیانه و دوره¬ای به کودکان یتیم ارائه می¬کنند.
9.    جذب طلاب علوم دینی از بسیاری از کشورها همچون یمن، افغانستان، پاکستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس و هند به منظور تحصیل در نجف اشرف.
10.    به عنوان آخرین نمونه، به دستور حضرت آیت الله العظمی بشیر النجفی (دام ظله) تعدادی از مؤسسات تأسیس و مدیریت شدند که برجسته¬ترین آن¬ها "مؤسسة الأنوار النجفیة للثقافة والتنمیة" نام دارد. این مؤسسات تا کنون خدمات شایان و درخشانی را به گروه¬ها و اقشار مختلف جامعه ارائه کرده است. مراقبت و رسیدگی به ایتام و خانواده¬های آبرومند، مدیریت و ارائة کمک¬های نقدی و غیر نقدی به بیش از 2700 موکب حسینی که به زائران عتبات مقدسه خدمت رسانی می¬کنند. مدیریت و اجرای پروژه¬های فرهنگی و طرح¬های رشد و توسعه در حال حاضر و در آیندة.
از جمله پروژه¬های مهم در آینده¬ که حضرت آیت الله بشیر النجفی دام ظله قصد اجرای آن را دارند می¬توان به موارد ذیل اشاره کرد:
ساخت شهر علم و فناوری ویژة طلاب علوم دینی، تأسیس مجتمع پزشکی برای خدمات¬رسانی به فقرا و طلاب علوم دینی، تأسیس پارکینگ طبقاتی مدرن برای خودروهای سواری در راستای خدمت رسانی به مردم شهر نجف اشرف و زائران.
به اعتقاد ما ضروری است که صاحبان عزم و همت و علاقه مندان به دین مبین اسلام، به منظور تقویت پایه¬های خیر، نیکی و صلاح همگی دست در دست حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی دام ظله بدهند تا ایشان پروژه¬های اصلاحی، فرهنگی و خدماتی مد نظر خود را ادامه داده و بتوانند به حوزة علمیة مبارکه خدمت کرده و استمرار و بقای آن را تضمین نمایند.
خداوند ایشان را در راه تحقق اهداف والای خویش که در راستای خدمت به اسلام و مسلمانان است یاری فرماید!
اخلاق حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی دام ظله
اخلاق معیاری است که پیشرفت و ارتقای ملت¬ها به وسیله آن سنجیده می¬شود:
إنما الأمم الأخلاق ما بقیت***فإن هم ذهبت أخلاقهم ذهبوا
در حدیث نبوی آمده است: "إنکم لن تسعوا الناس بأموالکم فسعوهم بأخلاقکم"
"شما هرگز نمی¬توانید با مال خود، مردم را راضی و خشنود نگاه دارید، پس تلاش کنید به وسیله اخلاق نیک، مردم را خرسند کنید".
کسانی که شرف معاشرت با حضرت آیت الله العظمی شیخ بشیر النجفی (دام ظله) را داشته¬اند یا برای مدت کوتاهی با ایشان همنشین شده¬اند، شهادت می¬دهند که در تواضع، خوشرویی، صفای باطن، عزت نفس، فروتنی در برابر مؤمنان، تکریم اهل دین و جوانمردان و بزرگداشت اهل فضل و علم، الگوی تمام عیار اخلاق والای اسلامی به شمار می¬روند. بین غنی و فقیر یا بین خویشاوند و غریبه هیچ تفاوتی قائل نیستند مگر بر اساس آنچه که شرع مقدس تعیین کرده و اهل تقوا را مقدم داشته و گناهکاران را طرد کرده است. برای سادات منتسب به خاندان عترت و طهارت علیهم السلام احترام ویژه¬ای قائل می¬شوند و بزرگ و کوچک و غنی و فقیر آن¬ها را تکریم می¬کند و همواره آنان را با این جملات مورد خطاب قرار می¬دهد: قال جدّک رسول الله صلی الله علیه و آله، وفقنا الله لخدمة شعائر أجدادک الطاهرین و ... .
به سمت هیچکس گرایش ندارد. با هیچکس مجادله، تعارف و ظاهرسازی نمی¬کند. جلسات پررونق ایشان محفلِ راهنمایی و ارشاد و موعظه و نصیحت است. به یاد ندارم که حتی یک بار از ایشان کلامی جز در خیرخواهی مسلمانان، بیان ویژگی¬های مؤمنان حقیقیِ مشرف به نام (شیعیان اهل بیت علیهم السلام)، تشویق به اجرای احکام دین مبین اسلام و احیای شعائر الهی، تشریح و توضیح بزرگی و عظمت ائمة معصومین علیهم السلام و حقوقی که به گردن ما دارند از جمله بندگی خدا، اطاعت از اوامر الهی و دوری از نواهی، بر زبان خویش جاری کرده باشند. با ایجاز و استحکام به پرسش¬های دینی مطرح شده، پاسخ می¬گویند. به شدت با اهل بدعت و گمراهی برخورد می¬کنند. در راه خدا از سرزنش هیچکسی بیم ندارند. واجبِ امر به معروف و نهی از منکر را به خوبی انجام می¬دهند و هر از چندگاهی نصایح و رهنمودهای ارزشمند ایشان به صورت کتبی و شفاهی در اختیار فرزندان خود، اعم از طلاب علوم دینی و عامة مسلمانان قرار می¬گیرد.
نشانه¬های عظمت و وقار در چهرة ایشان می¬درخشد. بسیار خوش معاشرت و خوش صحبت هستند. در سخن گفتن فصیح هستند. بیان شیوایی دارند و از برهان¬های قاطع استفاده می¬کنند. خوش یُمن و خوش اقبال هستند و اسمی بسیار با مسمّا دارند. حوزة بزرگ علمیه به احیاگر و مصلح حقیقی خود بشارت داده شده است و در سایه حمایت وی قرار گرفته است:
وکادت بها الأیام تودي وتحتفي*** صواها فأحیاها (البشیر) المجددُ
نسل مبارک
حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی دام ظله الوارف دارای چهار فرزند پسر هستند که سه نفر از آن¬ها برادران تنی به شمار می¬روند:
1.    نصیر الدین النجفی.
2.    محمّد النجفی.
3.    علی النجفی.
4.    حیدر النجفی.
سخن پایانی:
از آنچه که به طور موجز و مختصر گفتیم، ویژگی¬های کلیِ شخصیت اسلامی نادر و خاص در ذهن خوانندة گرامی به تصویر کشیده شد. شخصیتی بی همتا که مشیت الهی اینگونه مقدر کرده است تا سکان مرجعیت مذهب شیعة امامیه را به شایستگی و استحقاق به دست گیرد و مصداق این بیت معروف باشد:
أتته الزعامة منقادة***إلیه تجرّ أذیالها
کارشناسان و خبرگان امور مرجعیت دینی به خوبی از شیوه و منهج عالی آیت الله شیخ بشیر النجفی در تدریس و مباحث پیشرفتة دروس خارج و همچنین از عمق و شمول و اصالت این دروس آگاه هستند. همانطور که به خوبی از اصرار ایشان بر توضیح و شرح مطالب فقهی و اصولی و رفع ابهام و شبهه از آن اطلاع دارند. تألیفات گرانسنگ و آثار وزین ایشان در فقه و اصول و دیگر علوم اسلامی نیز بر کسی پوشیده نیست به گونه¬ای که چینش و هماهنگی و نتیجه گیری از مباحث در این آثار از هیچکسی بر نمی آید مگر نادره¬ای چون او که از عنایات الهی مدد گرفته باشد.
به اعتقاد بنده کسی که از این ویژگی¬های حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی (دام ظله الوارف) اطلاع دقیق داشته باشد، بدون شک حکم قطعی به رسیدن ایشان به قلّه اجتهاد مطلق می¬دهد. مؤلف (اللمحة) درباره زندگینامه شیخ بشیر النجفی (دام ظله الوارف)، فحوای کلام ما را به خوبی خلاصه کرده و معنای مقصود را به شیوایی بیان می¬کند. ما نیز پایان سخن خود را با نقل نوشتة ایشان در (اللمحة) مزین می¬کنیم:
"علما و دانشمندان یگانه، عادتاً برای اثبات اجتهاد خویش، به آثار و تألیفات خود که بیانگر این نکته است، استدلال می¬کنند. به نظر ما بزرگ¬ترین دلیل برای اجتهاد ایشان موارد ذیل است:
1.    تدریس سطوح عالی فقه و اصول، مکاسب، کفایه و رسائل. حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی از این مرحله عبور کرده و شاگردانی در داخل عراق و خارج آن تربیت نموده که این دروس را نزد ایشان گذرانده¬اند و اکنون در قید حیات هستند. مرحله تدریس سطوح و به ویژه مراحل عالی آن، سنگ بنای رسیدن به درجه اجتهاد و صدور أحکام فقهی به شمار می¬رود.
2.    غنای مباحث و مطالب فقهی و اصولی¬ای که مدرس در تدریس دروس خارج به آن می¬پردازد میزانی برای سنجش علم و دانش وی است. زیرا انسان¬های آگاه از حکم و مراتب و فروعات آن و آشنا به طرق استدلال و محاکمه و مناقشه استدلال¬ها و تعیین موارد مخالف با اصول مسلم کلی نزد فقهاء، همگی گواهان صادق و ناطقی هستند که بر اجتهاد ایشان و توانمندی ایشان در فقه و اصول شهادت می¬دهند.
3.    آثار علمی ایشان نشانگر این نکته است که آیا مباحثی که از ذهن سیالشان تراوش کرده غنی و با کیفیت و با اصالت است؟ یا تکرار آثار گذشتگان است؟"
به اعتقاد بنده کافی است پژوهشگران منصف تنها یک نمونه از تألیفات ایشان در اصول را ملاحظه کنند و آن گنجینه¬ای است به نام کتاب گرانسنگ (مرقاة الأصول) که ایجاز را در عین جامعیت و مانعیت مطالب، به حد اعجاز رسانده است.
 شایان ذکر است حضرت آیت الله شیخ بشیر النجفی (دام ظله) بارها مورد سوء قصد و ترور قرار گرفته¬اند. نخستین تلاش برای ترور ایشان در شب جمعه¬ای از شبهای مبارک قدر در سال 1419 هجری قمری بود که در گوشه¬ای از دفتر خویش به عنوان مرجع در حال انجام وظایف دینی خود بودند. یکی از معجزات حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بود که از نائب خویش محافظت کردند و ایشان از اتاقی که مملو از زبانه¬های آتش و انفجار و کشته و زخمی بود، نجات یافتند تا مسیر خدمت به دین خدا را در پرتو عنایت بقیة الله الأعظم (علیه السلام) ادامه دهند.