پرسش:آیا امام جماعت می تواند نماز عید را دو بار برپا کند؟ روز اول، نماز را برای یک عده از مؤمنین بخواند که بر حسب فتوای مرجع خود افطار کرده اند و روز دوم رابرای گروه دیگری که بر اساس فتوای مرجع دیگری افطار کرده اند؟ اگر امام جماعت نیز منتظر رأی مرجع خود باشد آیا می تواند نماز عید را امامت کند درحالی که خود همچنان روزه است؟

پاسخ:بسمه سبحانه. جایز نیست که نماز عید را بخواند در حالی که بنا بر وظیفه شرعی خود، روزه دار ماه مبارک رمضان است. اگر به مقتضای وظیفه خود هنگامی که عید ثابت شده بود نماز خواند، نماز عید همان روز او فقط قبول است. اما خواندن نماز در روز بعد نوعی بدعت است. بله اگر مجبور به تقیه باشد و از جان و آبروی خویش و دیگر مؤمنان بیمناک باشد، جایز است که بر اساس تقیه نماز روز دوم را بخواند. والله العالم

پرسش:آیا جایز است نماز هدیه (وحشت یا لیلة الدفن) را جزء نافله مغرب یا نافله شب به شمار آورد؟ آیا می توان آن را در بین نماز مغرب و عشا به جا آورد؟ آیا خواندن آن در بین نماز مغرب و عشا بهتر است؟

پاسخ:ج/بسمه سبحانه. بدان فرزندم! هیچ عملی با عمل دیگری تداخل نخواهند داشت. شما می توانید نماز نافله شب را بخوانید و به میت خود تقدیم کند. این نماز با نماز وحشت متفاوت است. ج/بسمه سبحانه. شما در انتخاب آن آزاد هستید ولی بهتر است که تسریع کنید. والله العالم.

پرسش:بین مؤمنان مرسوم است که در ماه مبارک رمضان مراسم احیای شب های قدر را برپا کنند. در این مراسم به نیت نمازهای قضا، نماز جماعت می خوانند. با علم به این که نه امام جماعت یقین دارد که نماز قضا به گردن اوست و نه مأموم، آیا این نماز جماعت شرعا صحیح است؟ آیا جماعت به نیت نمازهای قضا در ذمه امام یا مأموم منعقد می شود؟

پاسخ:بسمه سبحانه. فرزندم! بدان که هیچ مکلفی غیر از امام معصوم نیست که اجمالاً نسبت به برخی اشکالات در نماز خود آگاه نباشد. چه این اشکالات قصوری و چه تقصیری باشند. مصدر این آگاهی همان علم به اشتباهاتی است که در زندگی روزمره مرتکب می شویم. بیشتر ما در معرض موقعیت هایی قرار می گیریم که دو سجده سهو واجب است. چگونه می توانید مطمئن باشید که هیچ اشتباه یا قصور و تقصیری در هیچ یک از نمازهای شما رخ نداده است؟ از این رو بزرگان و رهبران مذهب شیعه جعفری و زمینه سازان راه بهشت برای پیروان خویش، نمازهای خود را اعاده می کردند. درباره علامه (رضوان الله علیه) نقل شده که ایشان سه بار در طول حیات خویش نمازهای خود را اعاده کردند. با این وجود باز به فرزند خویش فخر المحقیقن (رضوان الله تعالی علیه) وصیت کردند که همه نمازهای مرا بعد از مرگم اعاده کن. آیت الله سید ابوالقاسم سید الأساتید (رضوان الله علیه) اگرچه تصریح نشده که نمازهایش را در زمان حیات اعاده کرده یا خیر؛ اما به طور قطعی به فرزند خود محمد تقی خویی وصیت کرده که نمازهایش را بعد از مرگش اعاده کنند. از خداوند متعال توفیق و ثبات قدم طلب می کنم. با این وجود، احتمال باطل بودن نمازهای انسان به تعداد غیر محدودی وجود دارد. و همین احتمال اقامه نماز به شکلی که ذکر شد را توجیه می کند. خداوند ما را در انجام کار خیر یاری کند.

پرسش:اگر شخصی در وصیت نامه خود نوشته باشد با کفنی آن را تکفین کنند که دعای جوشن کبیر نوشته شده باشد؛ با علم به این که این دعای شریف شامل اسماء و صفات الهی است و بعد از تکفین و تدفین و پس از گذشت زمان جسد می پوسد و بر اثر عوامل طبیعی از بین می رود و در نتیجه اسماء و صفات مقدس الهی آلوده می شود، حکم شرعی در این مورد چیست؟ آیا ما به این وصیت عمل کرده و مرده را تکفین کنیم یا این کار جایز نیست؟

پاسخ:بسمه سبحانه. فرزندم! بدان هنگام غسل میت مستحب مؤکد است که با فشار بر روی شکم میت، فضولات شکم خارج شود و سپس فرج او به خوبی شسته شده و از هر نوع نجاستی پاک گردد. سپس با غسل های سه گانه ای که در رساله عملیه ما ذکر شده، غسل شود. بدین ترتیب میت کاملا تمیز شده و از نجاستی از وی خارج نمی شود. گوشت وی پاک و مطهر می گردد؛ حتی اگر جسد بپوسد، باز هم پاک و مطهر است و کفن نجس نمی شود. به سؤال فکر و به پاسخ نیز توجه کن. والله العالم.

پرسش:آیا جایز است که ثلث اموال میت را، درصورتی که وصیت نکرده باشد، صرف اعمال خیر چون کمک به الحشد الشعبی یا خانواده های شهدا یا مؤسسات خیریه کرد؟ آیا این کار صدقه جاریه به شمار می رود؟

پاسخ:بسمه سبحانه. در فرض سؤال این کار بدون رضایت ورثه جایز نیست. والله العالم.

پرسش:آیا جایز است بستگان میت، هزینه برگزاری مراسم فاتحه را صرف اطعام فقرا یا توزیع لباس بین آن ها و یا دیگر اعمال خیر کنند؟

پاسخ:بسمه سبحانه. این کار در صورتی که بر اساس رسومات ورثه، موجب توهین به وراث و بازماندگان میت نشود، جایز است. والله العالم.

پرسش:آیا روایاتی از اهل بیت علیهم السلام در خصوص مراسم ختم و فاتحه و اطعام و ... وجود دارد؟

پاسخ:بسمه سبحانه. در این مورد، مستحباتی در روایات ذکر شده که مفاد آن حاکی از این است که مردم صاحب مصیبت را اطعام کنند؛ ولی عکس آن وجود ندارد. اما عمل به آنچه در حال حاضر رایج است مانعی ندارد؛ زیرا این کار موجب تسلی قلب داغ دیدگان است. به آن ها تسلیت می گویند و همدردی می کنند و مصیبت دیدگان اندکی تسلی می یابند. اگر مردم از این کار قصد تقرب به خداوند متعال را داشته باشند، مأجور خواهند بود؛ اما پایبندی به این عادات و رسوم شرط واجب نیست. والله العالم.

پرسش:دلیل قرائت قرآن برای میت بعد از اطعامی که برای وی می دهند چیست؟ آیا مردگان این غذا را می خورند؟

پاسخ:بسمه سبحانه. اموات از ثواب اطعام و ثواب قرائت سوره فاتحه توسط اطعام دهنده و اطعام شوند بهره می برند. والله العالم.

پرسش:در برخی روستاهای لبنان مرسوم شده که اگر کسی فوت کند، در سه شب اول شخصی برای تلاوت قرآن کریم بر سر قبر میت اجیر می شود. این کار تونیسه میت نام گرفته است. آیا این کار مشروعیت دارد؟ در صورتی که جایز است، آیا گذاشتن ضبط صوت بر سر قبر بدون اجیر کردن قاری برای این کار کفایت می کند؟

پاسخ:بسمه سبحانه. این کار مشروع است و شبهه ای در آن وجود ندارد. در فرض سؤال استفاده از دستگاه ضبط صوت کفایت نمی کند. والله العالم.

پرسش:هنگام اهدای سوره فاتحه به مرده، آیا جایز است که تقدیم فاتحه به اسم پدر یا اسم مادر مرده باشد؟ برخی اشکال می کنند و می گویند اگر به اسم مادر باشد، نوعی بدعت است. این خطاب از عادات شیعه نیست. از شما خواهش می کنم در این باره توضیح دهید.

پاسخ:بسمه سبحانه. اهدای ثواب فاتحه با ذکر اسم شخص میت جایز است؛ بلکه به مجرد تعیین شخص در نیت خود نیز صحیح است. همچنین نسبت آن به پدر یا مادر یا هر دوی آن ها نیز صحیح است. والله العالم.